Selasa, 20 Oktober 2015

Seni musik khas sunda (kang Zevul)

https://www.warisansundablogspot.com/angklung-zevul



Angklung nyaéta alat musik tradisional Sunda nu dijieun tina awi, diulinkeun ku cara dieundeukkeun (awak buku awina neunggar sarigsig) sahingga ngahasilkeun sora nu ngageter dina susunan nada 2, 3, nepi ka 4 dina unggal ukuranana, boh nu badag atawa nu leutik. Laras (nada) nu dipaké angklung tradisional Sunda biasana saléndro jeung pelog.

Angklung Kanékés

angklung kanekes anu di anggo olah jalmi badui mangrupa patilasan karajaan sunda anu mangrupa pakarang nyarupaan pager awi ti jalmi wengker anu berkerja kanggo majapahit sanggeus perang bubat kanggo menghindari serangan sarupa.
Pikeun tujuan hiburan, angklung ilaharna dipidangkeun nalika caang bulan jeung teu hujan. Ieu hiburan téh digelar di buruan bari nembang, di antarana Lutung Kasarung, Yandu Bibi, Yandu Sala, Ceuk Arileu, Oray-orayan, Dengdang, Yari Gandang, Oyong-oyong Bangkong, Badan Kula, Kokoloyoran, Ayun-ayunan, Pileuleuyan, Gandrung Manggu, Rujak Gadung, Mulung Muncang, Giler, Ngaranggeong, Aceukna, Marengo, Salak Sadapur, Rangda Ngendong, Celementre, Keupat Reundang, Papacangan, jeung Culadi Dengdang.

Angklung Reyog

Angklung Reyog mangrupa pakakas musik kanggo ngiringkeun tarian reyog ponorogo di jawa wetan. angklung Reyog ngabogaan has ti sagi soanten anu teuas pisan,ngabogaan dua nada sarta wangun anu lengkungan hoe anu metot (henteu sepertos angklung umumna ang ngawangun kubus) kalawan hiasan benang berumbai-rumbai kelir anu endah anu boga fungsi minangka jimat. di kisahkan angklung mangrupa hiji pakarang ti karajaan bantarangin sabot ngalawan karajaan lodaya dina abad ka 9,sabot kameunang ku karajaan bantarangin para soldadu atoh tak terkecuali pemegang angklung,margi kakiatan anu istimewa penguat ti tali kasebat geublay dugi ngahasilkeun soanten anu has yaktos klong-klong sarta klung-kluk lamun didengar bade ngarasakeun geter spiritual.
angklung Reyog ieu mangrupi pager awi anu boga fungsi minangka pakarang sarta periai dugi di anggo ku karajaan majapahit kanggo menaklukeun nusantara,sumawonten jga di anggo dina perang bubat anu di cepeng ku pihak wengker

Angklung Dogdog Lojor

Kasenian dogdog lojor ayana di masarakat Kasepuhan Pancer Pangawinan atawa masarakat adat Banten Kidul nu sumebar di sabudeureun Gunung Halimun. Najan kasenian ieu ngaranna dogdog lojor, luyu jeung salasahiji alat musikna, ieu kasenian dilengkepan ogé ku angklung, sabab patali jeung upacara adat paré. Unggal geus panén, masarakat ngayakeun acara Sérén Taun di puseur kampung adat (imah kokolot) anu biasana pindah-pindah luyu jeung paréntah tina wangsit.
Tradisi ngamulyakeun paré di ieu masarakat masih terus lumangsung, kusabab masarakatna masih pengkuh kana adat baheula. Dumasar pitutur turun-tumurun, ieu masarakat adat ngaku salaku turunan para prajurit karaton Pajajaran barisan Pangawinan (prajurit nu marawa tumbak). Najan kitu, masarakat kasepuhan ieu geus lila ngagem Islam sarta narima kana modérenisasi. Luyu jeung kamekaran ieu, dogdog lojor ogé kadang sok midang dina acara nyunatan, ngawinkeun, sarta karaméan lianna.
Kasenian dogdog lojor dimaénkeun ku genep urang nu nyepeng alat musikna séwang-séwangan, nyaéta dua dogdog lojor jeung opat angklung gedé, nu masing-masing boga ngaran: gonggong, panémbal, kingking, jeung inclok (noron ti nu pangbadagna).
Lagu-lagu dogdog lojor di antarana Balé Agung, Samping Hideung, Oléng-oléng Papangantén, Si Tunggul Kawung, Adulilang, jeung Adu-aduan.
Upami di Sukabumi kasohorna Dogdog loyor pangrojong dina acara panen.

Angklung Gubrag

Angklung gubrag ayana di kampung Cipining, kecamatan Cigudeg, Bogor. Ieu angklung umurna geus kolot, dipaké dina upacara melak, ngunjal, jeung ngadiukkeun paré ka leuit. Dumasar carita turun-tumurun, ieu angklung téh mimiti aya dina hiji mangsa paceklik.

Badéng

Badéng téh mangrupakeun kasenian nu asalna ti Sanding, Malangbong, Garut. Bentuk kasenian angklung ieu dipaké pikeun kapentingan da'wah Islam, kira abad ka-16 atawa 17. Harita, Arpaén jeung Nursaen (dua warga Sanding), diajar Islam ka Demak. Samulangna ti Demak, aranjeunna nyumebarkeun ajaran Islam ka masarakat Sanding hususna migunakeun kasenian badéng.
Angklung nu dipaké dina pintonan badéng aya salapan: angklung roél dua, angklung kecer hiji, angklung indung jeung bapa opat, jeung dua angklung anak anu dibarengan ku dogdog dua, terebang atawa gembyung dua, jeung kecrék hiji. Rumpaka tembangna maké basa Sunda nu euyeub ku istilah basa Arab, nu kadieunakeun ogé ditambah ku basa Indonésia. Eusi rumpakana taya lian ti ajén -inajén Islam jeung pitutur. Pidangan ieu kasenian kadang ogé dibarengan ku debus nu mintonkeun élmu-élmu kawedukan.
Tembang-tembang badéng anu kawentar, di antarana Lailaha illalloh, Ya’ti, Kasréng, Yautika, Lilimbungan, jeung Solaloh.


https://www.warisansundablogspot.com/wayang-golek


Wayang Golek adalah suatu seni tradisional sunda pertunjukan wayang yang terbuat dari boneka kayu, yang terutama sangat populer di wilayah Tanah Pasundan, Daerah penyebarannya terbentang luas dari Cirebon di sebelah timur sampai wilayah Banten di sebelah barat, bahkan di daerah Jawa Tengah yang berbatasan dengan Jawa Barat sering pula dipertunjukkan pergelaran Wayang Golek.
 Wayang adalah bentuk teater rakyat yang sangat populer, terutama di pulau Jawa dan Bali. Orang sering menghubungkan kata “wayang” dengan “bayang”, karena dilihat dari pertunjukan wayang kulit yang memakai layar, dimana muncul bayangan-bayangan. Di Jawa Barat, selain dikenal wayang kulit, yang paling populer adalah Wayang golek . Istilah golek dapat merujuk kepada dua makna, sebagai kata kerja kata golek bermakna 'mencari', sebagai kata benda golek bermakna boneka kayu.[1] Berkenaan dengan wayang golek, ada dua macam di antaranya wayang golek papak (cepak) dan wayang golek purwa yang ada di daerah Sunda. Kecuali wayang orang yang merupakan bentuk seni tari-drama yang ditarikan manusia, kebanyakan bentuk kesenian wayang dimainkan oleh seorang dalang sebagai pemimpin pertunjukan yang sekaligus menyanyikan suluk, menyuarakan antawacana, mengatur gamelan mengatur lagu dan lain-lain.
Sebagaimana alur cerita pewayangan umumnya, dalam pertunjukan wayang golek juga biasanya memiliki lakon-lakon baik galur maupun carangan. Alur cerita dapat diambil dari cerita rakyat seperti penyebaran agama Islam oleh Walangsungsang dan Rara Santang maupun dari epik yang bersumber dari cerita Ramayana dan Mahabarata dengan menggunakan bahasa Sunda dengan iringan gamelan Sunda (salendro), yang terdiri atas dua buah saron, sebuah peking, sebuah selentem, satu perangkat boning, satu perangkat boning rincik, satu perangkat kenong, sepasang gong (kempul dan goong), ditambah dengan seperangkat kendang (sebuah kendang Indung dan tiga buah kulanter), gambang dan rebab.
Dalam pertunjukan wayang golek, lakon yang biasa dipertunjukan adalah lakon carangan. Hanya kadang-kadang saja dipertunjukan lakon galur. Hal ini seakan menjadi ukuran kepandaian para dalang menciptakan lakon carangan yang bagus dan menarik. Beberapa dalang wayang golek yang terkenal di antaranya Tarkim, R.U. Partasuanda, Abeng Sunarya, Entah Tirayana, Apek, Asep Sunandar Sunarya, Cecep Supriadi, dll. Pola pengadegan wayang golek adalah sebagai berikut;
  1. Tatalu, dalang dan sinden naik panggung, gending jejer/kawit, murwa, nyandra, suluk/kakawen, dan biantara;
  2. Babak unjal, paseban, dan bebegalan
  3. Nagara sejen
  4. Patepah
  5. Perang gagal
  6. Panakawan/goro-goro
  7. Perang kembang
  8. Perang raket
  9. Tutug
Salah satu fungsi wayang dalam masyarakat adalah ngaruat (ruwat), yaitu membersihkan dari kecelakaan (marabahaya). Beberapa orang yang diruwat (sukerta), antara lain:
  1. Wunggal (anak tunggal)
  2. Nanggung Bugang (seorang adik yang kakaknya meninggal dunia)
  3. Suramba (empat orang putra)
  4. Surambi (empat orang putri)
  5. Pandawa (lima putra)
  6. Pandawi (lima putri)
  7. Talaga Tanggal Kausak (seorang putra dihapit putri)
  8. Samudra hapit sindang (seorang putri dihapit dua orang putra), dan sebagainya.

Senin, 19 Oktober 2015

peuyeum bandung

https://www.warisansundablogspot.com/peuyeum

Peuyeum
Peuyeum mangrupa kadaharan tradisional Indonesia, rasana amis lantaran mangrupa hasil fermentasi.[1] Peuyeum dijieun tina bahan baku nu tangtu anu di fermentasi alatan bantuan mikroorganisme Saccharomyces cerivisiae anu ngarobah karbohidrat (fruktosa sarta glukosa) jadi alkohol sarta karbondioksida.[1] Iwal ti Saccharomyces cerivisiae aya mikroorganisme séjén saperti Mucorchlamidosporus sarta Endomycopsisfibuligeraanu mantuan ngarobah pati jadi gula (glukosa).[1] Bahan peuyeum rupa-rupa gumantung kana kabutuhan, bisa maké béas ketan atawa sampeu.[1] Peuyeum nu jieun tina béas ketan disebutna peuyeum ketan sedengkeun anu dijieun tina sampeu disebutna peuyeum sampeu.[1]

Peuyeum Ketan

Peuyeum ketan nya éta peuyeum anu dijieun tina ketan hideung atawa ketan bodas meunang nyeupan, maké dicampur ragi, dibunian 2-3 poé.[1]
  • Cara pikeun nyieun peuyeum ketan :
Béas ketan dikeueum salila 4 jam, tuluy daun kayu manis diasupkeun bari nambahan cai, terus disaring.[2] Saterusna béas ketan anu geus dikeueum, diseupan nepi ka satengah asak, tuluy diangkat, tuluy dina béas ketan anu geus satengah asak ditambahkeun cai kayu manis pikeun pewarna héjo tuluy campuran éta digalok ambéh warnana rata.[2] Campuran éta diseupan nepi ka asak kira-kira salila 30 menit,sanggeus asak campuran dijait, tuluy ditiiskeun di luhur nyiru, saterusna dibéré ragi anu geus lembut leuwih tiheula, digalok nepi ka rata.[2] Pamungkas campuran dibungkus maké plastik atawa daun cau singrapet (biasana dina bungkusan ditambahkeun bawang beureum sarta cabé pikeun peuyeumna bisa jadi atawa henteu garah), tuluy ditunda salila 2-3 poé (difermentasi).[2]

kaya akan warisan sunda

https://www.warisansunda.blogspot.com-suling123


Suling (Sunda) nyaéta salah sahiji waditra tiup urang Sunda nu disadakeun ku cara ditiup. Ilaharna dijieun tina awi tamiang. Suling sumebar ampir di sakuliah tatar Sunda umumna di wewengkon priangan. Biasana suling dipaké pikeun mirig lalaguan boh tembang boh kawih.
Ukuran suling nangtukeun luhur handapna sora. Upamana, keur lagu-lagu tembang suling nu digunakeun leuwih panjang antara 60-65 cm (sabab leuwih rendah sorana) ti batan suling keur kawih atawa degung 50-59 cm.
Dina pidangan lian, suling ogé sok dipaké pikeun gending-gending instruméntal kayaning kacapi-suling (Cianjuran) jeung degung klasik.Wangun suling aya dua nyaéta suling liang genep jeung suling liang opat (suling degung). Nada suling ilaharna laras péntatonis Sunda. Dina kamekaranana, suling miboga wangun jeung laras-laras anyar anu dijieun husus pikeun kabutuhan musikal aransemen gending, diantarana suling mandalungan, suling saléndro liang opat, suling madenda liang opat, suling wisaya. Aya ogé suling anu dijieun husus maké tangga nada diatonis atawa Cirebonan.
Wangun lian tina suling nya éta bangsing anu boga nada diatonis, ilahar dipaké dina kasenian tarling di wewengkon Cirebon jeung Indramayu. Waditra séjén anu méh sarupa wangunna jeung suling sunda diantarana seruling, saluang, suling (Bali). Suling dina klasifikasi alat musik dunya kaasup kana instrumen flute, sub klasifikasi wooden/bamboo flute.

 

Suling modérn (Eropa)

Dina basa Inggris suling téh disebut flute. Suling kaasup kana anggota kulawarga alat musik tiup kai (kaasup awi). Sora suling anu cirina lemes sarta bisa dihijikeun alat musik lianna kalawan alus.
Suling modérn pikeun para ahli mah umumna dijieun tina pérak, emas atawa campuran duanana. Lamun suling pikeun keur nu diajar kénéh mah umumna dijieun tina nikel-pérak, atawa logam anu disipuh ku pérak.
Suling konsér standar ditala (disetém) dina nada C jeung boga ambahan nada 3 oktaf ti mimiti middle C. Tapi, dina sababaraha suling pikeun para ahli mah aya konco tambahan sangkan nepi kana nadaB di handap middle C. Ieu ngandung harti yén suling téh mangrupa salah sahiji alat musik orkés anu luhur (tinggi), iwal ''piccolo'' anu leuwih luhur tibatan suling téh. Piccolo nyaéta suling leutik anu ditala saoktaf luhureun suling konsér standar. Suling konsér modérn téh boga réa pilihanana. Thumb key B-flat (diciptakeun jeung ditaratas ku Bricciadi) standar. B foot joint, tapi suling ieu mah mangrupa pilihan ékstra pikeun modél menengah ka luhur jeung profésional.
Suling open-holed, ogé biasa disebut French Flute (anu dina sababaraha koncina aya liangan ti tengahna, jadi pamaén kudu nutupan éta liang ku ramona) umum dina pamaén tingkat konsér. Tapi sababaraha pamaén suling (utamana nu dialajar, ogé sababaraha ahli) leuwih milih closed-hole pleteau key. Nu keur dialajar umumna maké alat sawatara keur nutupan éta liang nepi ka maranéhna bisa merenah nempatkeun ramo kalawa pas. Sababaraha urang percaya yén konci open-holed mah mampuh ngahasilkeun sora anu leuwih harus jeung leuwih jelas dina nada-nada handap.
Suling konsér dina mangsa saméméh Era Klasik (1750) maké Suling Blok sedengekeun dina mangsa saméméh Éra Romantis nu dipaké téh Suling Albért (Kai hideung liangan dilengkepan ku klép, jeung ti mangsa Romantis (1820) maké suling Boehm (kai hideung atawa logam anu sakabéhna dilengkepan ku klép, disebut ogé suling Boehm, sistem Carl Boehm), atawa suling (B. Inggris: flute) wungkul.
Husus pikeun musik keroncong di Indonésia dina mangsa Stambul (1880-1920) maké suling Albert, jeung dina mangsa keroncong abadi (1920-1960) geus maké suling Boehm. Dongéng ngeunaan suling

Suling dina Dongeng Sunda

Dina dongéng Sunda kacaritakeun lalakon anu nyabit-nyabit suling nyaéta dongéng sakadang kuya jeung sakadang monyét. Éta suling téh dijieunna tina tulang maung anu geus hasil ditipu ku sakadang kuya sangkan daék asup kana durukan. Tulang sakadang maung tuluy diliangan ku bangbara tuluy di seuseupan ku nyiruan sangkan ngahasilkeun sora anu harus.

Cara Maké

Sikep maénkeun suling nyaéta bari diuk (sila), suling perenahna dihareup kalawan nangtung (vértikal). Tilu ramo curuk-jajangkung-jariji (biasana) leungeun kénca dipaké pikeun nutup-muka tilu liang nu di luhur. Ana pon tilu liang di handapeunana ditutup-buka ku tilu ramo katuhu nyaéta curuk-jajangkung-jariji. Biwir diantelkeun kana suwer lebah tukang, deukeut ceuceut careuh tuluy ditiup sangkan ngahasilkeun sora.

senjata kujang khas jawa barat

https://www.warisansunda.blogspot.com/jawa-barat

Nilai Kujang sebagai sebuah jimat atau azimat, pertama kali muncul dalam sejarah Kerajaan Padjadjaran Makukuhan dan Panjalu. Tepatnya pada masa pemerintahan Prabu Kudo Lalean(disebut juga Prabu Kuda Lelean di tanah Sunda dan Kerajaan Panjalu Ciamis). Prabu Kuda Lelean / Kudo lalean juga dikenal sebagai Hyang Bunisora dan Batara Guru di Jampang karena menjadi seorang petapa atau resi yang mumpuni di Jampang (Sukabumi).
Sejak itu, Kujang secara berangsur-angsur dipergunakan para raja dan bangsawan Kerajaan itu sebagai lambang kewibawaan dan kesaktian. Suatu ketika, Prabu Kudo Lalean tengah melakukan tapa brata di suatu tempat. Tiba-tiba sang prabu mendapat ilham untuk mendesain ulang bentuk Kujang, yang selama ini dipergunakan sebagai alat pertanian.
Anehnya, desain terbaru yang ada di benak sang Prabu, bentuknya mirip dengan Pulau “Djawa Dwipa”, yang dikenal sebagai Pulau Jawa pada masa kini. Nah, setelah mendapat ilham itu, segera prabu Kudo Lalean menugaskan Mpu Windu Supo, seorang pandai besi dari keluarga kerajaan. Ia diminta membuat mata pisau seperti yang ada di dalam pikiran sang Prabu. Mulanya, Mpu Windu Supo gusar soal bentuk senjata yang mesti dibuatnya. Maka sebelum melakukan pekerjaan, Mpu Windu Supo melakukan meditasi, meneropong alam pikiran sang prabu. Akhirnya didapatlah sebuah bayangan tetang purwa rupa (prototype) senjata seperti yang ada dalam pikiran Kudo Lalean.
Setelah meditasinya usai, Mpu Windu Supo memulai pekerjaannya. Dengan sentuhan-sentuhan magis yang diperkaya nilai-nilai filosofi spiritual, maka jadilah sebuah senjata yang memiliki kekuatan tinggi. Inilah sebuah Kujang yang bentuknya unik, dan menjadi sebuah objek bertenaga gaib. Senjata ini memiliki 2 buah karakteristik yang mencolok. Bentuknya menyerupai Pulau Jawa dan terdapat 3 lubang di suatu tempat pada mata pisaunya. Inilah sebuah senjata yang pada generasi mendatang selalu berasosiasi dengan Kerajaan Padjadjaran Makukuhan.
Bentuk Pulau Jawa sendiri merupakan filosofi dari cita-cita sang Prabu, untuk menyatukan kerajaan-kerajaan kecil tanah Jawa menjadi satu kerajaan yang dikepalai Raja Padjadjaran Makukuhan. Sementara tiga lubang pada pisaunya melambangkan Trimurti, atau tiga aspek Ketuhanan dari agama Hindu, yang juga ditaati oleh Kudo Lalea. Tiga aspek Ketuhanan menunjuk kepada Brahma, Vishnu, dan Shiva. Trinitas Hindu (Trimurti) juga diwakili 3 kerajaan utama pada masa itu. Kerajaan-kerajaan itu antara lain Pengging Wiraradya, yang berlokasi di bagian Timur Jawa; Kerajaan Kambang Putih, yang berlokasi di bagian Utara Jawa, dan Kerajaan Padjadjaran Makukuhan, berlokasi di Barat.
Bentuk Kujang berkembang lebih jauh pada generasi mendatang. Model-model yang berbeda bermunculan. Ketika pengaruh Islam tumbuh di masyarakat, Kujang telah mengalami reka bentuk menyerupai huruf Arab “Syin”. Ini merupakan upaya dari wilayah Pasundan, yakni Prabu Kian Santang(Dikenal juga dengan Nama Prabu Borosngora ,dan Bunisora Suradipati dari kerajaan panjalu), yang berkeinginan meng-Islamkan rakyat Pasundan. Akhirnya filosofi Kujang yang bernuansa Hindu dan agama dari kultur yang lampau, direka ulang sesuai dengan filosofi ajaran Islam. Syin sendiri adalah huruf pertama dalam sajak (kalimat) syahadat dimana stiap manusia bersaksi akan Tuhan yang Esa dan Nabi Muhammad sebagai utusan-Nya. Dengan mengucap kalimat syahadat dan niat di dalam hati inilah, maka setiap manusia secara otomatis masuk Islam.
Manifestasi nilai Islam dalam senjata Kujang adalah memperluas area mata pisau yang menyesuaikan diri dengan bentuk dari huruf Syin. Kujang model terbaru seharusnya dapat mengingatkan si pemiliknya dengan kesetiannya kepada Islam dan ajarannya. Lima lubang pada Kujang telah menggantikan makna Trimurti. Kelima lubang ini melambangkan 5 tiang dalam Islam (rukun Islam). Sejak itulah model Kujang menggambarkan paduan dua gaya yang didesain Prabu Kudo Lalean dan Prabu Kian Santang. Namun wibawa Kujang sebagai senjata pusaka yang penuh “kekuatan lain” dan bisa memberi kekuatan tertentu bagi pemiliknya, tetap melekat.
Dalam perkembangannya, senjata Kujang tak lagi dipakai para raja dan kaum bangsawan. Masyarakat awam pun kerap menggunakan Kujang sama seperti para Raja dan bangsawan. Di dalam masyarakat Sunda, Kujang kerap terlihat dipajang sebagai mendekorasi rumah.
Konon ada semacam keyakinan yang berkait dengan keberuntungan, perlindungan, kehormatan, kewibawaan dan lainnya. Namun, ada beberapa takhayul yang dianggap sebagai pantangan yang tak boleh dilakukan. Yakni memajang Kujang secara berpasangan di dinding dengan mata pisau yang tajam sebelah dalam saling berhadapan. Ini merupakan tabuatau larangan. Selain itu, tidak boleh seorangpun mengambil fotonya sedang berdiri di antara 2 Kujang dalam posisi tersebut. Kabarnya, ini akan menyebabkan kematian terhadap orang tersebut dalam waktu 1 tahun, tidak lebih tapi bisa kurang.